Tomorrowland staat bekend als het meest verbindende festival ter wereld. Mensen van meer dan tweehonderd nationaliteiten dansen er samen onder de slogan ‘Live Today, Love Tomorrow, Unite Forever’ . Toch hebben vlaggen dit jaar al voor spanning gezorgd op het festival. Voor sommigen is het een teken van trots, voor anderen een (onbedoelde) provocatie. Waar ligt de grens tussen identiteit en een politiek statement?
Vlaggen op Tomorrowland zijn niets nieuws. Elk jaar nemen mensen van over de hele wereld een vlag van hun land mee om hun trots te tonen. Ook dit jaar was dat niet anders. Maar soms draait het om meer dan alleen trots, en worden vlaggen gebruikt om (onbedoeld) te provoceren. Dit jaar zorgden vlaggen dan ook voor controverse op het festival.
Tijdens het tweede weekend van Tomorrowland werden twee Israëlische festivalgangers kort verhoord door de lokale politie nadat zij met een vlag van de Givati‑brigade, een Israëlische militaire eenheid betrokken bij het conflict in Gaza, werden gesignaleerd bij de Atmosphere‑stage. Daarnaast waren ook verschillende Israëlische vlaggen te zien, wat voor sommige bezoekers een duidelijke uiting is van patriottisme en steun aan hun land.
De Israëlische dj Skazi kwam eveneens in opspraak. Hij zou eerder hebben opgeroepen om massaal Israëlische vlaggen mee te nemen naar het festival. In circulerende fragmenten van een van zijn nummers is te horen hoe een Arabische stem zegt: “Jullie kwamen als ratten uit een riool… We zullen dansen op de ruïnes van Gaza.” Na felle kritiek annuleerde Skazi uiteindelijk zijn optreden “uit veiligheidsoverwegingen”.
“Ik vind het moeilijk om een Israëlische vlag te zien op het festival met wat er nu speelt. Het voelt een beetje als bedreigend” – Renée (27)
Een rondvraag onder festivalgangers levert uiteenlopende reacties op over de aanwezigheid van Israëlische vlaggen op het festival. “Ik wil gewoon mijn trots tonen, het is mijn achtergrond en dat wil ik delen", zegt Chaim (24), een jonge man uit Israël, terwijl hij een Israëlische vlag vasthoudt. Toch ervaren anderen het meenemen van zo’n Israëlische vlag als kwetsend of zelfs intimiderend. “Ik vind het moeilijk om zo’n vlag hier te zien, zeker met wat er momenteel speelt. Het voelde een beetje bedreigend, vooral op een plek waar iedereen wil samenkomen”, vertelt Renée (27), een Nederlandse bezoekster.
Vlaggenzee of politiek mijnenveld?
Hoewel vlaggen al jarenlang deel uitmaken van het kleurrijke festivalbeeld, groeit de bezorgdheid over de onderliggende betekenis ervan. “Wat is het volgende? Vlaggen van gewapende groeperingen of politieke partijen?”, vraagt een Belgische festivalganger zich af. Tegelijkertijd benadrukt een Australische bezoeker dat de intentie niet altijd eenduidig is: “Niet elke Israëlische vlag is een provocatie, net zoals niet elke Palestijnse vlag politiek bedoeld is.”
Volgens de richtlijnen van Tomorrowland zijn politieke symbolen en provocerende objecten niet toegestaan. In de praktijk worden vlaggen slechts in uitzonderlijke gevallen verwijderd, meestal wanneer ze aan stokken zijn bevestigd of het zicht van andere festivalgangers belemmeren.
Tomorrowland houdt bewust afstand van politieke propaganda. Woordvoerster Debby Wilmsen zei eerder in De Standaard: “Ons festival is gebouwd rond muziek, verbinding en respect, niet rond conflict.” Toch blijft bij veel bezoekers de vraag welke vlaggen passen binnen dat verhaal van verbinding, en welke niet. “Op een festival waar iedereen samenkomt om plezier te maken, moeten vlaggen niet leiden tot verdeeldheid of discussie”, besluit festivalgangster Alma (26).
