De Belgische politiek vraagt al jaren om vernieuwing, maar onze kiesdrempel werkt die vernieuwing net tegen, vindt reporter Younes El Yahkloufi. “In plaats van nieuwe stemmen binnen te laten, houdt het systeem vooral kleine bewegingen buiten.”
Iedereen heeft het altijd over vernieuwing in de politiek, maar de waarheid is dat onze kiesdrempel die vernieuwing tegen werkt. Een partij die minder dan vijf procent van de stemmen haalt, valt volledig uit de verdeling. Die stemmen verdwijnen uit het eindresultaat.
Het systeem zegt eigenlijk: ‘Kom binnen … maar alleen als je al groot bent.’ Dat is de realiteit van de kiesdrempel. Daarom wil ik het debat openen om deze kiesdrempel te verlagen of af te schaffen. Dit wil niet per se zeggen dat er minder instabiliteit zal zijn. Kijk naar Nederland: daar zijn de verkiezingen veel dynamischer en divers.
Als de kiesdrempel lager is of volledig verdwijnt, heeft dat een impact die groter zou zijn dan veel mensen denken. De impact zal vooral ook positiever zijn. Ten eerste is er meer representatie: elke stem telt opnieuw mee, ongeacht de grootte van de beweging. Daarnaast krijgen nieuwe politieke spelers ruimte: jonge partijen, burgerlijsten en vernieuwende ideeën krijgen eindelijk een eerlijke kans.
Gevestigde partijen kunnen zich niet langer verschuilen achter een systeem dat hen beschermt, en moeten opnieuw aansluiting zoeken bij kiezers
Er is ook minder verstarring: gevestigde partijen kunnen zich niet langer verschuilen achter een systeem dat hen beschermt, en moeten opnieuw aansluiting zoeken bij kiezers. Tot slot zal het politieke debat levendiger worden: met meer stemmen aan tafel ontstaat een bredere waaier aan voorstellen, standpunten en oplossingen.
Een vaak gehoord argument om de kiesdrempel te behouden, is de vrees voor instabiliteit. Maar dat argument houdt steeds minder stand. België kent nu al lange en moeilijke regeringsvormingen, ondanks de kiesdrempel. Het politieke landschap is versnipperd, maar het is niet de afschaffing van de drempel die dat veroorzaakt.
In andere Europese landen zien we dat politieke stabiliteit niet afhankelijk is van het uitsluiten van kleinere partijen. Stabiliteit ontstaat wanneer burgers zich vertegenwoordigd voelen en wanneer nieuwe ideeën ruimte krijgen om aan tafel te komen. Het vasthouden aan de kiesdrempel is dus geen garantie op rust, maar een rem op aanpassing en vernieuwing.
