Anna-Livia Smekens (26), op sociale media beter bekend als @vanillack, onderscheidt zich met haar kwetsbaarheid en authenticiteit. In een onlinewereld die vaak om perfectie draait, kiest zij radicaal voor echtheid — en precies dat maakt haar zo geliefd bij jongeren. Ze spreekt openlijk over haar strijd met mentale gezondheid en was daarover al te gast aan de Universiteit Antwerpen en in verschillende podcasts. Nu vertelt ze voor het eerst uitgebreid over haar angststoornis — een onderwerp dat bespreekbaarder wordt, maar nog steeds stigma kent. “We kunnen niet goed mee-evolueren en dat uit zich bij iedereen anders. Dat is echt oké.”
Mensen kennen je onder andere van sociale media, maar je bent meer dan enkel een online persoonlijkheid. Je hebt namelijk kunstwetenschappen en archeologie gestudeerd aan de VUB. Wat trok je aan in die richting?
(stil) “Ik heb het heel moeilijk gehad toen ik 14 jaar was en ben toen opgenomen in het ziekenhuis. Kunst heeft me in die tijd veel soelaas gebracht. Mijn vader, die toen al met pensioen was, nam me vaak mee naar exposities. Het was toen gewoon hij
en ik. Dat voelde als een balsem voor mijn ziel. Later ben ik kunstonderwijs gaan volgen. De lessen kunstgeschiedenis vond ik enorm boeiend. Uiteindelijk besloot ik om hierin verder te studeren.”
Je vader heeft duidelijk een belangrijke rol in je leven gespeeld. Je zegt dat hij toen al met pensioen was. Hoe was het om op te groeien met een oudere vader?
“Ik raad het niet aan. (lacht) Dat neemt niet weg dat ik mijn vader heel graag zie en hem nooit zou willen inruilen. Maar het is een bijzondere manier van opgroeien, zeker omdat je er als kind alles aan wil doen om niet op te vallen. Ik voelde me dan telkens door de grond zakken wanneer iemand zei: Anna-Livia, je opa is daar.
Het zorgt er ook voor dat je op een heel onzekere manier opgroeit, omdat je je ervan bewust bent dat de dood altijd dichtbij is. Ik heb altijd de stress moeten dragen dat er mogelijks iets met mijn vader kon gebeuren. Toen ik ouder werd, kreeg ik veel schuldgevoelens dat ik me zo voor hem had geschaamd als kind. Totdat ik daar online over begon te delen. Ik kreeg heel vaak reacties van mensen in dezelfde positie die zeiden dat ze zich daar ook voor hadden geschaamd. Daardoor kreeg ik het gevoel dat ik niet alleen was.”
Op sociale media komt niet enkel je vader in beeld, maar deel je ook veel andere herkenbare dingen. Wat vind je ervan dat volgers jou als grote zus beschouwen?
“Dat vind ik een heel mooi compliment. Thuis was ik altijd de jongste en heb ik altijd het gevoel gehad dat ik een volwassen mens was die vastzat in een kinderlichaam. (grinnikt) Daardoor kreeg ik geen credibiliteit. Om dan berichten te krijgen van mensen dat ze zich gehoord voelen, is heel helend voor mij. Maar er is ook een keerzijde aan de medaille. Ik wil liefst naar iedereen zijn problemen luisteren, maar dat is gewoon niet mogelijk, omdat ik te veel berichten krijg. Dat vind ik heel jammer.” (zucht)
Je krijgt veel reacties op je video’s, soms ook negatieve. Voel je je soms onzeker over wat je deelt?
(lacht) “Elke dag, constant. Ik ben heel perfectionistisch en vaak denk ik dat ik absoluut niet gemaakt ben voor het internet. Want de waarheid is gewoon dat je een zee aan mensen nooit zal kunnen paaien met wat je zegt, omdat we allemaal verschillend zijn. Maar aan de andere kant vind ik dat ook iets nederigs hebben, omdat ik kan leren uit kritiek. Het is sowieso wikken en wegen, vaak posts verwijderen en opnieuw plaatsen.”
Onlangs deelde je een video waarin je openlijk vertelde over je angststoornis.
(knikt) “Ik vond het heel moeilijk om daar online over te praten, omdat ik het gevoel had dat er iets ging afbrokkelen van het beeld dat mensen van mij hadden. Al weet ik nu dat dat natuurlijk nergens op slaat. (lacht) Het is een deel van mij dat ik lang heel ver weg heb gestopt uit schaamte.”
“Ik heb vaak het gevoel gehad dat mijn mentale last voor andere mensen een afknapper is”
Waar schaam je je dan precies voor?
“Wanneer ik angstig word, heb ik hulp nodig. En dat vind ik een heel moeilijke kwestie. Ik heb vaak het gevoel gehad dat mijn mentale last voor andere mensen een afknapper is. Je kan bijna nergens naartoe met mij, omdat ik overgeef wanneer ik angstig word en dan bevries. Dat is iets waar mijn omgeving constant mee moet omgaan. Ik vind het zelf soms allemaal belachelijk vermoeiend. (zucht)
Ik ben bijvoorbeeld sinds 2019 niet meer op een vliegtuig gestapt. Welke influencer gaat nooit op reis? Dat is toch hilarisch?” (lacht)
Hoe kom je op dat punt?
“Ik had plots door dat ik gewoon niet meer naar buiten durfde. Ik dacht dat het dan een goed idee was om op reis te gaan om het tegengestelde te bewijzen. (lacht en rolt met ogen) Ik ben na twee dagen teruggevlogen uit Afrika. Dat was heel tof voor mijn vrienden. Vanaf dat moment heb ik mijn wereld heel klein gemaakt. Dat is gelukkig verbeterd ondertussen.”
Toch kampen veel meer mensen met een angststoornis dan we denken. Het komt ook vaak in het nieuws de laatste tijd. Angststoornissen worden vaak onderschat omdat ze niet altijd zichtbaar zijn voor anderen. Herken je dat?
“Ja, en dat is super paradoxaal. Ik snap volledig dat mensen niet geloven dat ik een angststoornis heb. Dat maakt het nog moeilijker omdat ik dan de neiging heb om het nog meer te verstoppen. Net omdat het zo onzichtbaar is. Maar dat neemt helaas niet weg dat het plots kan opduiken.”
Je bent er nooit op voorbereid.
“Nee, waardoor ik een angst heb voor de angst. Het is een gevoel dat mijn lichaam altijd sneller doorheeft dan mijn hoofd. Het is niet dat er plots doemgedachten in mijn hoofd komen. Het is eerder iets heel onderbewusts dat mij heel misselijk laat voelen. En omdat het zo onvoorspelbaar is, weet ik nooit wanneer ik ergens onderuit zal gaan door angst. En dat vind ik heel eng.”
Heb je het gevoel dat je angststoornis een direct gevolg is van de manier waarop je bent opgegroeid?
(denkt na) “De grote vraag is: wie ben ik zelf en wie ben ik geworden door mijn omgeving? Dus ja, op een manier sowieso wel, maar dat heb ik geaccepteerd. Ik ben wel een tijd erg boos geweest dat ik zelfs aan mijn ouders vroeg waarom ze nog een kind moesten maken. Maar door zelf ouder te worden, fouten te maken, en zelf ook andere mensen pijn te doen, heb ik beseft dat we uiteindelijk allemaal voor de eerste keer leven en maar proberen.”
Waarom denk jij dat er toch nog steeds taboe rust op mentale gezondheid?
“Ik denk dat we met een structureel generatieprobleem zitten. Trauma en emotie komen vaker tot uiting, omdat we via sociale media meer kanalen en bereik hebben. Toch zorgen diezelfde sociale media er ook voor dat we geen echte gemeenschap en veiligheid ervaren. Hierdoor is onze samenleving steeds individueler geworden, en houden we onze diepere gevoelens voor onszelf. Dat haalt je in op een manier die heel confronterend is.”
“Door zelf ouder te worden, heb ik beseft dat we allemaal maar proberen”
Hoe ga je er het beste mee om?
“Het is heel belangrijk om niet te veel op automatische piloot te gaan. Ik geef mijn grenzen aan en aanvaard dat het soms niet gaat. Het kan ook helpen om ervanuit te gaan dat mensen daar begrip voor kunnen hebben. Ga niet altijd van het ergste uit.
Angststoornissen zijn een van de meest voorkomende psychische problematieken. Vaak draagt iemand waarvan je het niet zou denken iets gelijkaardigs mee. Die gedachte kan al een pleister op de wonde zijn. Je bent dus niet alleen.”
