Na weken vastlopende gesprekken dreigt het uitblijven van een akkoord over de federale begroting het einde te betekenen van de regering onder premier Bart De Wever. “Wij zijn eigenlijk al dertig dagen hetzelfde aan het vertellen. Er is op een maand tijd niets fundamenteel veranderd”, stelt Wetstraatjournalist Michaël Van Droogenbroeck van VRT.
Begin dit jaar schudde Bart De Wever van de N-VA als eerste Vlaams-nationalistische premier de hand met koning Filip. Met MR, Les Engagés, CD&V en Vooruit kwam hij tot een akkoord en ontstond de zogenaamde ‘Arizona-coalitie’.
Vorige week donderdag bracht hij opnieuw een bezoek aan het Paleis, maar dit keer omdat zijn regering maar niet tot een begrotingsakkoord kon komen voor de gestelde deadline. Een nieuwe einddatum werd gelegd op Kerstmis, zo’n vijftig dagen later. Hoe is het zover kunnen komen?
Begrotingsconflict
De kern van het probleem is eenvoudig: de regering streeft naar ongeveer tien miljard euro aan besparingen tegen 2030. Maar over de manier waarop de partijen dat bedrag willen realiseren, botst het volledig. N‑VA legt de nadruk op uitgavenbesparing en structurele hervormingen. Les Engagés, vertegenwoordigd door Maxime Prévot, pleit voor een evenwicht tussen besparingen en nieuwe inkomsten. Vooruit wil vooral besparen door de belastingen te verhogen.
Maar in de Wetstraat wordt vooral gekeken naar één partij als blokkade. Voor MR, onder leiding van Georges‑Louis Bouchez, is een btw-verhoging of andere belastingmaatregel onbespreekbaar. Na een maand aan marathonvergaderingen, kwamen ze geen centimeter verder.
Volgens Michaël Van Droogenbroeck is er nu een verschuiving gaande binnen de coalitie, zelfs ‘Waalse vriend’ Prévot keert zich tegen Bouchez: “Al een maand behouden dezelfde mensen al exact dezelfde houding. Maar wat nieuw is, is dat iedereen – zelfs Prévot – met de vinger wijst naar één man: Georges-Louis Bouchez. Eén van de twee Waalse topmannen heeft zich losgekoppeld”, aldus Van Droogenbroeck.
De implicatie is duidelijk: een Waalse partij lijkt de voortgang tegen te houden, terwijl N‑VA wel bereid is hervormingen door te voeren. “Het zou het toppunt zijn dat een Waalse partij het op orde brengen van België in de weg zou staan terwijl een Vlaams-nationalistische partij - de NVA - dat wél doet”, zei Maxime Prévot bij de RTBF.
Na het missen van de deadline legde De Wever een ultimatum vast: de coalitie moet vóór Kerstmis tot een akkoord komen, anders valt de regering.
Hoewel de koning daar formeel geen macht over heeft, werd hij er toch bij betrokken. Van Droogenbroeck vindt dat vreemd: “Een Vlaams-nationalist, republikein en zelfs legalist die probeert de rol van de monarch anders in te vullen – iets wat grondwettelijk niet kan – vond ik heel bizar.”
Kerstmirakel
Wat staat er op het spel? Allereerst een voorlopige twaalfden (een budgettaire techniek om de overheidsuitgaven te financieren wanneer er geen goedgekeurde jaarbegroting is, red.) die enkel de basisuitgaven garandeert, zonder nieuwe investeringen. Daarnaast dreigt zelfs het vallen van de regering met eventuele vervroegde verkiezingen als gevolg.
Volgens Van Droogenbroeck is dat laatste een doemscenario. “Mocht het de komende vijftig dagen niet lukken, is er een existentieel probleem voor deze regering – die gevormd is door de meerderheid. Als je dan richting verkiezingen gaat, kan niemand van die meerderheidspartijen iets op tafel leggen. Want hoe kan je nu vertrouwen hebben in politici die hun beloftes niet hebben waargemaakt?”
Zover is het voorlopig nog niet. De Regering-De Wever heeft nog tot kerst de tijd om tot een akkoord te komen, al lijkt dat, gezien de spanningen in de Wetstraat, alleen via een kerstmirakel te kunnen gebeuren.
