Sweet sixteen: kies je voor universiteit of hogeschool?

Het katholiek onderwijs heeft op 22 januari een memorandum met nieuwe eisen voorgesteld. Katholiek Onderwijs Vlaanderen vraagt onder andere van de volgende Vlaamse regering minstens driehonderd miljoen euro subsidie voor scholenbouw. Ook wil het meer vrijheid door de eindtermen voor de tweede graad te schrappen. Het opvallendste – en in mijn ogen meest onhaalbare – voorstel is dat het jongeren bij het begin van de derde graad al de keuze wil laten maken tussen universiteit en hogeschool. Een keuze die veel en goede begeleiding, en zelfs drastische hervormingen van het huidige onderwijssysteem vraagt, maar waarover met geen woord gerept wordt door het katholieke net. 
 

Geïnspireerd op onze noorderburen
 

Bij de modernisering van het onderwijs die in september ingaat, worden drie doorstroom-richtingen ingevoerd, namelijk het hoger onderwijs, de arbeidsmarkt of beide. Het katholieke onderwijs pleit ervoor om de richting voor het hoger onderwijs op te splitsen in een richting die voorbereidt op de hogeschool en een richting die voorbereidt op de universiteit. Wie dus verder wil studeren na het secundair onderwijs, zal als het van het katholiek onderwijs afhangt, op zestienjarige leeftijd moeten beslissen of hij twee jaar later naar de hogeschool of naar de universiteit wil gaan.   
 

Als Nederlandse vermoed ik dat het katholiek net zich heeft gebaseerd op het Nederlandse onderwijssysteem toen het met dit voorstel op de proppen kwam. Katholiek Onderwijs Vlaanderen lijkt echter een niet zo klein detail over het hoofd te hebben gezien: het onderwijs van zijn noorderburen zit compleet anders in elkaar. Nederlandse kinderen leggen namelijk in de zesde klas van het basisonderwijs de verplichte Centrale Eindtoets af. De Centrale Eindtoets geeft een betrouwbaar advies over welk type vervolgonderwijs het best bij een leerling past.
 

Centrale eindtoets
 

Leerlingen in Nederland beginnen hun middelbare schoolcarrière op een niveau dat door de leerkrachten van de lagere school geadviseerd wordt op basis van behaalde resultaten en getoonde inzet gedurende de voorbije zes jaar, en het advies van de Centrale Eindtoets. Het niveau waarop de leerlingen starten, bepaalt welke vervolgstudie zij na het secundair onderwijs mogen volgen. Mavoleerlingen kunnen daarna naar het beroepsgerichte middelbaar beroepsonderwijs, havisten naar de hogeschool en vwo’ers naar de universiteit, wat echter niet betekent dat hun lot al op twaalfjarige leeftijd voor eeuwig vastligt. Het is mogelijk om na het behalen van een diploma van een wat lager niveau, door te stromen naar een hoger niveau, mits men aan bepaalde toelatingseisen voldoet.
 

In Nederland begint de voorbereiding op een studie in het hoger onderwijs dus eigenlijk al op twaalfjarige leeftijd. Men wordt daar al op jonge leeftijd intensief begeleid in het keuzeproces aan de hand van verschillende studiekeuzetesten en -gesprekken. Voorbereiding en begeleiding zijn dan ook noodzakelijk als het katholieke net ervoor opteert om zestienjarigen een beslissing te laten nemen die van groot belang is voor hun toekomst, maar daarover stond tot mijn grote verbazing niets in hun memorandum voor de Vlaamse regering.
 

Watervalsysteem
 

In Vlaanderen heeft men geen Centrale Eindtoets, geen bindend studieadvies, geen intensieve begeleiding in het keuzeproces, weinig tot geen toelatingseisen voor specifieke studies. Nee, in Vlaanderen heeft men een watervalsysteem dat demotivatie in de hand werkt. Zolang het hele systeem niet grondig verandert en leerlingen niet al van jongs af aan begeleid worden bij het maken van een studiekeuze, kan er niet verwacht worden van zestienjarigen dat zij een weloverwogen keuze kunnen maken. Het katholiek onderwijs heeft een slap plan op het bord van de Vlaamse regering gegooid en had er beter wat meer peper en zout aan toegevoegd.