© Koan Declercq

“Vandaag kosten vrouwenproducten nog altijd tot tien à dertig procent meer. Dat is een schande in de 21ste eeuw”, zegt Bieke Purnelle, directeur van RoSa vzw, het kenniscentrum voor gender, feminisme en gelijke kansen.

“Scheermesjes in een roze kleur zijn vaak tien tot dertig procent duurder dan de standaard grijze scheermesjes”, vertelt Bieke Purnelle, directeur van RoSa vzw, een kenniscentrum voor gender, feminisme en gelijke kansen. “In Kruidvat vind je acht ‘vrouwenscheermesjes’ voor veertig euro. De ‘mannenscheermesjes’ kosten dertig euro. Dat is een verschil van 25 procent, pure discriminatie van de vrouw. Daar moeten we als gemeenschap iets aan doen.”

Indirecte discriminatie

Denk je aan vrouwenproducten, dan denk je aan roze, zacht en mooi ogend. Denk je aan mannenproducten, dan denk je aan grijs, hard en somber. Dat lijkt een groot verschil, maar dat is het niet. Vaak doen deze producten exact hetzelfde. Vooral bij cosmetica is dit een enorm grote problematiek. Dagcrèmes die exact dezelfde ingrediënten bevatten, maar gepromoot worden als ‘speciaal voor de vrouwenhuid’, zijn duurder. Wanneer je als vrouw naar de kapper gaat en je hebt lang en dik haar, betaal je meer dan een man met hetzelfde haartype. 

Wat ook vaak gebeurt, is dat de vrouwenproducten dezelfde prijs hebben als mannenproducten, maar dan 25 milliliter minder bevatten. Heel misleidend natuurlijk, je denkt dat je dezelfde prijs betaalt, maar eigenlijk betaal je toch meer dan de man. Een busje van 75 milliliter scheergel van het merk Gillette voor vrouwen kost 2.49. Een bus van tweehonderd milliliter scheergel van Gilette voor mannen kost 2.99 euro. Het lijkt alsof de vrouwen minder betalen maar eigenlijk betalen vrouwen 1,8 euro meer per honder milliliter. 

Volgens de Nederlandse marketing- en innovatiestrateeg Erik Schampers zijn vrouwen psychologisch gezien bereid meer te betalen voor producten. Is het daarom oké om dit te doen? Nee. Volgens richtlijnen van het Europees Parlement is indirecte discriminatie op grond van geslacht verboden.

Toch blijven bedrijven hun voeten vegen aan deze richtlijn. Uit onderzoek van Business of Fashion blijkt dat een klassiek gestreepte trui van Saint Laurent Paris voor mannen 990 dollar kostte, terwijl vrouwen hier maar liefst 1.190 dollar voor moesten betalen. De prijs voor een neutrale, effen, linnen top van Balmain – ondertussen uitverkocht – bedroeg op de mannenafdeling 295 dollar, maar op vrouwenafdeling vroegen ze daar 365 euro voor. Dat is zo’n 413 euro. Vroeger rekende Tesco twee keer zoveel aan voor een pakje roze wegwerpscheermesjes van hun huismerk dan voor dezelfde producten bij de mannen. Ondertussen heeft de Britse supermarktketen dit prijsverschil ongedaan gemaakt.

Een schande

Volgens de Britse krant The Times betalen vrouwen gemiddeld 37 procent meer aan speelgoed, kledij en scheermesjes dan mannen. In de Verenigde Staten zouden vrouwen zo’n 200.000 euro kwijtspelen aan de zogenaamde pink tax. De roze belasting verwijst naar de tendens dat producten, die speciaal voor vrouwen op de markt worden gebracht, duurder zijn dan producten voor mannen.

“Vrouwen zijn bereid om meer te betalen voor speelgoed, kledij en scheermesjes. Bedrijven maken daar gebruik van zodat ze meer winst maken” - Bieke Purnelle (directeur, RoSa vzw)

“Dat is niet echt rechtvaardig”, zegt Purnelle. “Waarom zou je als vrouw meer moeten betalen voor hetzelfde, alleen maar omdat het voor vrouwen is? De logica erachter is dat vrouwen bereid zijn meer te betalen voor dergelijke producten. Bedrijven maken daar dus handig gebruik van zodat ze meer winst maken.” Ook Katrin Swartenbroux, journaliste bij De Morgen, die in 2016 al de problematiek aankaartte in Knack Weekend, laakt deze praktijk. “Het is uiteraard niet rechtvaardig, vooral als het echt gaat over producten die niet duurder zijn om te produceren maar gewoon een vrouwelijke branding hebben gekregen."

Bij een rondvraag op de Leopold de Waelplaats in Antwerpen reageren voorbijgangers verbolgen op de pink taks. “Ik vind het niet kunnen”, klinkt het. “Dat is onterecht, er zou geen onderscheid moeten zijn tussen mannen en vrouwen, ik snap niet vanwaar dat komt”, zegt een andere voorbijganger. Een mannelijke passant noemt de roze taks zelfs ongepast, “want vrouwen verdienen al minder. Wij zouden juist minder moeten betalen.” 

Daarom voert de socialistische vakbond ABVV actie tegen de roze taks. Verantwoordelijke gender mainstreaming Martine Van de Venne: “Zo kregen we de hoge prijzen van menstruatieproducten, zoals maandverband en tampons onder andere, naar beneden. Vroeger moest je daar 21 procent btw betalen op de zogenaamde luxeproducten. Vandaag worden ze als basisproduct aan 6 procent btw onderworpen.

Wees alert 

Er zijn een paar oplossingen. Als individu, en als vrouw, kunnen we de mannenproducten aanschaffen in plaats van die ‘speciale’ vrouwenproducten. Dat heeft te maken met vraag en aanbod. Als er geen vraag meer is naar de roze scheermesjes zal de productie ervan ook afnemen.

We kunnen ook alerter worden van wat we kopen; als meer mensen er bewust van worden, zullen ze er ook meer over te weten komen. Op die manier zullen meer mensen er zich misschien tegen verzetten en dan kunnen we het zo bij de regering krijgen. Dan worden hopelijk de wetten strenger en zal het prijsverschil zo afnemen of zelfs verdwijnen. 

Vrouw van de toekomst

Aansluitend op de oproep van de Internationale Vrouwendag hebben vijf leerlingen van de ervaringsgerichte methodeschool Groenhout uit Antwerpen onder begeleiding van Eric Pompen, gepensioneerd journalist en PXL-docent, een reeks artikels gemaakt over de 'vrouw van de toekomst'. Hierin worden de huidige problemen en mogelijke oplossingen in de volgende deelgebieden toegelicht: arbeid, pers, productprijzen, sport, entertainment.

Uit literatuurstudies en gesprekken met experten blijkt dat de genderkloof in ons land nog altijd groot is, ondanks het feit dat meisjes in het hoger onderwijs het voortouw nemen. Gelukkig duiken een aantal lichtpunten in het duister op. Vooral in justitie nemen vrouwen de fakkel van de mannen over. Ook het loonverschil is ondertussen tot een minimum beperkt, uitgezonderd in de sport.

vorige