Met het nieuwe regeerakkoord ziet de arbeidsmarkt er voor jongeren plots anders uit. Ze worden sneller verwacht om werk te vinden, de inschakelingsuitkering wordt hervormd en organisaties zoals VDAB passen hun werking aan. Voor veel jongeren, zoals de 21-jarige Katrien*, voelen de veranderingen niet als kansen, maar als extra druk.
De hervorming rond werkloosheidsuitkeringen treft sinds 2025 ook jonge schoolverlaters. De wachttijd tot de start van de inschakelingsuitkering is beperkt tot 156 dagen na afstuderen. Maar ook het maximumbedrag en duur van de uitkering worden strakker vastgelegd. Daardoor zijn de vangnetten dus smaller: de uitkering wordt beperkt in tijd. Voor studenten zonder steun van thuis of zonder vangnet, kan dit betekenen dat financiële onzekerheid al begint van bij de start.
“Veel vacatures, maar niet voor beginners”
Katrien* (21) studeert momenteel fotografie aan LUCA School of Arts in Genk, maar zit ook midden in de zoektocht naar werk. Voor haar is de realiteit ingewikkeld: ze solliciteerde al meerdere keren, meestal zonder antwoord. “Het haalt je motivatie naar beneden.” Vervoer is ook een probleem: veel jobs zijn niet bereikbaar zonder auto. Toen ik haar de aangekondigde veranderingen in de inschakelingsuitkering uitlegde, reageerde ze met bezorgdheid over extra druk. Voor Katrien* is de hervorming geen regeling die zekerheid biedt. Het voelt eerder als een versmalling van mogelijkheden.
Meer stress en angst
Ook VDAB-teamleider Anneken Bahner ziet de druk bij kwetsbare jongeren toenemen. Volgens Bahner is er “definitief meer stress en angst” bij jongeren sinds de aangekondigde hervormingen rond de inschakelingsuitkering. Ze legt uit dat ze hun werking aan het herorganiseren zijn om de 156 dagen wachttijd (of de kortere inschakelingstijd) zo efficiënt mogelijk te benutten.
Ze willen sneller inschatten wie welke begeleiding nodig heeft. “Eerder evalueren, na drie in plaats van zeven maanden, werken met inschattingsprogramma’s zodat jongeren sneller op de juiste plek terechtkomen”, aldus Bahner. Volgens VDAB moet dit helpen om jongeren vlotter te begeleiden naar een job of opleiding. Tegelijk onderneemt VDAB actie: sinds juli 2025 informeerde het agentschap al meer dan 25.000 werkzoekenden over de nieuwe regelgeving. In heel Vlaanderen wordt gewerkt aan jobbeurzen, knelpuntopleidingen en begeleidings- en bemiddelingsacties om zoveel mogelijk jonge werkzoekenden aan het werk te krijgen voordat hun uitkering stopt.
Kanttekeningen
De inspanningen van VDAB, via jobbeurzen, knelpuntopleidingen en intensieve begeleiding, bieden een sprankeltje hoop. Maar het blijft de vraag of die acties voldoende zijn voor jongeren zoals Katrien. De inschakelingsuitkering is nu beperkt in duur en voorwaarde, wat weinig ruimte laat voor fouten of vertraging. Jongeren zonder praktische middelen of steun, zoals vervoer of financiële buffer, vallen harder door de mand. De druk om snel te werken en beschikbaar te zijn, kan psychische en mentale last geven: iets wat niet altijd zichtbaar is in de beleidsdocumenten.
Voor veel jonge volwassenen is dit geen theoretisch debat. Het zijn hun toekomstplannen, hun dagelijkse stress. Jongeren zoals Katrien vragen om begrip, begeleiding op maat en echte kansen. Niet nog strengere regels, maar ondersteuning die rekening houdt met hun situatie.
