De documentaire 'Shelter' speelde op 11 december tijdens het Festival van de Gelijkheid in de Gentse Viernulvier. De 360° VR-documentaire van Sjors Swierstra en Ivanna Khitsinska neemt je mee naar de Oekraïense oorlog, van het dagelijks leven in schuilkelders tot de begrafenis van een soldaat. Het biedt intieme beelden van een realiteit die vaak slechts als nieuwsbericht worden getoond.
Een opvallend element binnen 'Shelter' is de manier waarop het conflict wordt neergezet als een wereld die ondanks alles blijft draaien. Kinderen die naar school gaan, gezinnen die samen tijd doorbrengen, mensen die hun routines proberen vast te houden. Terwijl het nieuws doorgaans focust op frontupdates, politieke beslissingen of explosies, openbaart 'Shelter' een realiteit die zelden in die korte fragmenten past.
De VR-ervaring versterkt de beleving. Door midden in die wereld te staan, voelt het conflict niet langer abstract. De kijker wordt geen observator vanop afstand meer, maar een stille getuige die onopgemerkt deel uitmaakt van de ruimte. Daardoor krijgt de oorlog een menselijk gezicht dat in de mediastroom vaak verloren gaat.
Kleine details en gebrek aan context
Hoewel de documentaire sterke beelden bevat, ontstaat soms het gevoel dat bepaalde scènes als losse fragmenten naast elkaar staan. Sommige beelden missen de context die nodig is om volledig te begrijpen wat er precies gebeurt of waarom een bepaald moment wordt getoond. 'Shelter' geeft duidelijk een gevoel, maar niet altijd een afgerond verhaal. Meer context of uitgewerkte getuigenissen hadden bepaalde delen krachtiger kunnen maken.
Shelter geeft een duidelijk gevoel, maar niet altijd een afgerond verhaal
Toch zijn het net die kleine observaties die je aan het denken zetten. Een jongen met een eenvoudige T-shirt van Levi’s plaatst de oorlog midden in onze huidige realiteit. Het maakt duidelijk dat dit geen verre geschiedenisles is, maar het heden en onvermijdelijk ook onderdeel van de toekomst. Wat 'Shelter' bijzonderder maakt, is hoe het de realiteit van oorlog toont zonder dat het een dramatisch Hollywoodverhaal wordt.
Oorlog van dichtbij
De documentaire opent met een onverwacht bombardement, een moment dat een intense inkijk belooft in het oorlogsgeweld. Daarna vlakt de intensiteit soms af, alsof de makers terughoudend blijven in wat echt wordt getoond. Die terughoudendheid wekt een dubbel gevoel op. Enerzijds ontroert 'Shelter' door zijn menselijkheid, anderzijds laat het een honger achter naar meer gelaagdheid en diepgang.
Toch zijn enkele scènes bijzonder confronterend. De begrafenis van een soldaat, een moment dat in het nieuws vaak wordt verzwegen achter cijfers en analyses, geeft het conflict een ruwe, menselijke dimensie. Het is een stille herinnering aan de persoonlijke tol die oorlog eist, voorbij alle headlines.
Shelter ontroert door zijn menselijkheid en laat een honger achter naar meer gelaagdheid en diepgang
Het slotbeeld van de documentaire, met uitgestrekte begraafplaatsen onder wapperende Oekraïense vlaggen, vormt een krachtig einde. Het is geen schokkend spektakel, maar een eenvoudige, onverbloemde realiteit. Een beeld dat dwingt stil te staan bij het voortdurende verlies dat zich dag na dag opbouwt.
'Shelter' slaagt erin om een oorlog te tonen zoals die zelden in de media verschijnt. Niet enkel als frontverslag of politiek conflict, maar als een wereld waarin het gewone leven probeert te overleven. De VR-techniek maakt die werkelijkheid voelbaar, persoonlijk en ongemakkelijk nabij. Ondanks enkele gemiste kansen in structuur en diepgang blijft de documentaire nazinderen door de combinatie van kleine, herkenbare momenten en de menselijke kwetsbaarheid die daarin zichtbaar wordt.
Curieus vzw organiseerde op 11, 12 en 13 december de elfde editie van het Festival van de gelijkheid. Op basis van de gedachte 'The map is not the territory' zochten ze drie dagen lang naar verbinding, onverwachte ontmoetingen en verhelderende inzichten. StampMedia was drie dagen lang aanwezig om sprekers en het publiek te interviewen, reportages te maken, recensies te schrijven, ... Bekijk alle reportages hier.
Dit artikel werd gepubliceerd door NXTPOP op 18/12/2025.
